Hovsep Hayreninin 2009-2014 yillari arasinda internet ortaminda yayinlanan degisik makale, teblig ve tartisma yazilarindan olusan bu kitap, 1915 soykirimi ve gerisindeki gergin iliskiler baglaminda Kürt-Ermeni tarih muhasebesine odaklaniyor. Yakin dönem ulus merkezli Kürt tarih yaziciliginda o süreclere dair kendini gösteren hakkaniyetsiz yaklasimlarin ve bir baska inkarciligin elestirisini yapiyor. Kürt aydinlarinin tarihle toplumsal yüzlesmede daha cekincesiz ve acikyürekli davranmalarini tesvik ediyor. Yine ayni gecmisle ilintili güncel siyasette ortaya cikan incitici tavirlari kritik ederek, dayanismasi gereken magdurlarin birbirine daha duyarli olacaklari bir anlayis gelistirmeyi amacliyor.
Hayreninin Dersim ve cevresinde Ermeni halkinin tarihi ve yok olus serüvenini esas alan yazilarina yönelik kimi tepkiler, baska pek cok durumda da gözlendigi gibi SErmeni halkinin gecmisine kücümseyici bakis, inkarci yaklasim ve haksiz yargilarin, Türkiyede yalniz resmi tarih ve gayri resm sol türevlerince degil, önemli ölcüde Kürt tarih yazicilarinca da paylasildigini gösteriyordu. Bu tartisma ihtiyaci ortaya tabular ve ön yargilarla dolu adeta mayinli bir arazide yapilmis bir dizi polemik yazisi cikardi.
Bu yazilar tarihsel gerceklikleri bulundugumuz konumdan nasil algiladigimiz gibi, tarih felsefesi üzerine ve halklar icin nasil bir gelecek tasarimina sahip oldugumuzla ilgili de önemli bir tartisma zemini sunuyor. Tarihi tartisiyoruz ama gercekte yaptigimiz bugünü anlamak ve gelecegi yeniden insa edebilmek Tüm bu tartismalar tarihe nesnel yaklasilmasi, adil ve bariscil iliskilerin insasi yolunda bir hayli mesafe katetmemiz gerektigini de gösteriyor.
Hayreni, yazilarinda hakkaniyeti, nesnellige bagli kalmayi, özenli ve yapici bir dil kullanmayi ihmal etmezken, ayni zamanda son derece acik sözlü, elestirel bir tutum aldi. Tartisma yazilarinin bu nedenle yapici, ögretici ve diyalogu tesvik eden verimli bir zemin sundugunu söylemek yerinde olur.
- Recep Marasli
